Kur’an’ın Ehl-i kitap olarak adlandırıldığı, kutsal kitapları Tevrat’ın Hak katından indirildiğini bildirdiği, kendilerine gönderilen çok sayıdaki peygamberin hem Müslüman olduklarını hem de Müslüman olmanın ön şartının onlara inanmak olduğunu ifade ettiği İsrailoğulları hakkında Kur’an’da tafsilatlı bilgiler yer almaktadır. Yahudilerle ilgili Kur’an’da verilen bilgileri daha iyi anlayabilmek, onları önyargısız ve doğru değerlendirebilmek için bu bilgilerin, Yahudi geleneğinde yer alan bilgilerle karşılaştırılması faydalı olacaktır. Bu kitapta sırf Yahudi tarihi ve dini ele alınmamış, Kur’an’daki bilgiler esas alınarak aynı konulardaki Kur’an dışı veriler değerlendirilmiştir.

 Mekkî ve Medenî sûreler bağlamında evvelki ilâhî kitaplar hakkında Kur’an’da atıf yapılan pasajlardan anlaşılan şey; Mekke döneminin ilk yıllarında genel olarak Ehl-i Kitap, özelde ise Hıristiyanlar ve onların kutsal metinlerinin içeriği konusunda Hz. Muhammed’in ve ilk Müslüman toplumun ya hiç bilgisinin olmadığı ya da çok az bilgiye sahip olduğu ve Kur’an’ın yönlendirmesiyle bu bilginin seyrinin aşama aşa­ma genelden daha özel ve ayrıntılı konulara doğru evrilerek derinleştiğidir. Evvelki kitaplar söz konusu olduğunda Kur’an, önce Mekke döneminde çoğunlukla suḥuf, zubur, kitâb gibi genel manada ilâhî vahye işaret eden ifadeler kullanmış; ardından Medine döneminde ise Tevrat, İncil ve Zebur gibi tanımlamalarla bunları daha özel şekliyle ifade etmiş gözükmektedir. Tüm tanımlamaları ortak noktada birleştiren temel şey ilâhî vahyin birliğinin ve sürekliğinin vurgulanması; Kur’an’ın bu vahiy halkasının nihai aşaması ve tamamlayıcısı olduğunun ifade edilmesi; evvelki kitapla­rın gerçek mahiyetlerinin ortaya konmasıdır.

Kur’an’daki kıssalar insanoğlunun her çağda karşılaştığı olaylar ve olgularla ilgili çarpıcı anekdotlar içerir. Geçmiş peygamberler ve toplumlarla ilgili kıssalar ilk bakışta mazinin derinliklerine dair anlatımlar gibi görünse de aslında hep “şimdi”ye dairdir.

Nüzûl döneminde kıssaların işaret ettiği “şimdi”, Hz. Peygamber ve siretine karşılık gelir. Kur’an’da kıssaların aktarım tarzı nüzul vasatındaki aktüel duruma o denli uygundur ki herhangi bir kıssanın nazil olduğu dönem tespit edildiğinde, ilgili kıssadan hareketle o günkü durum hakkında fikir sahibi olunabilir. Bu bakımdan, Kur’an kıssalarının sadece düz anlam içeriklerini değil, katmanlı anlamlarıyla bize hissettirmek istediklerini de kavrayabilmek için nüzul dönemindeki durum bağlamını iyi bilmek gerekir.

Öte yandan, kıssalar nihai amaca hizmet eden birer araç mesabesindedir. Kur’an’da nihai amaç, tevhid inancını benimsemiş ahlaklı insanlardan müteşekkil bir erdemli toplum ve sosyal hayat düzeni kurmak diye ifade edilebilir. Kur’an’da çerçevesi çizilen tarih perspektifinde, yalın tarihî bilgi aktarmak ehemmiyet arz eden bir mesele değildir. Kıssalardaki gerçeklik modern bilim paradigmasındaki nesnellik, yalınlık, tarafsızlık ve kronolojiye uygunluk gibi özelliklerden çok farklı bir mahiyete sahiptir. Başka bir ifadeyle, Kur’an kıssaları gerçektir; ancak bu gerçeklik her şeyden çok dinî ve ahlâkî değer alanıyla ilgilidir. Kıssaların aktarımındaki temel amacı vurgulayan “bi’l-hak” lafzı da tam olarak bunu ifade etmektedir.

Kitapta: 

Kur’an’da Kıssa (Kasas) ve Benzer Kelimlerin Anlam Alanları,

Arap Dili ve Edebiyatında Kıssa ile Ilişkili Diğer Terimler,

Kıssaların Kaynağı Meselesi,

Kıssalar ve Tarihî Gerçeklik Meselesi

Kıssalarda Amaç Meselesi 

gibi konuları ve içeriklerini bulacaksınız.

Kur’an’da yaratılış meselesinin sistematik biçimde ele alınıp incelendiği bu çalışmada temel amaç, ilgili âyetlerin ilk hitap çevresinde ifade ettiği anlamları açıklığa kavuşturmak olmuştur. Vahyin nüzulünün boşlukta değil, belli bir tarihsel ve toplumsal vasat içerisinde gerçekleştiği hususunda şüphe bulunmadığına göre hem ilk ve aslî mânâyı tespit edebilmek hem de tefsir ve te’vilde ne derece isabet edildiğini görmek için öncelikle nüzul dönemindeki ortamı anlamaya çalışmak vazgeçilemez bir önemi haizdir. Ayrıca bu tarihî ortamı anlama çabası, Kur’an araştırmalarında daha ilmî ve müdellel sonuçlara ulaşılmasının da en doğru ve sağlıklı yoludur.

Kitapta:

Yaratılışla İlgili Kur’an’ın Temel Kavramları,

Göklerin ve Yerin (Kâinat) Yaratılışı,

Altı Günde Yaratma, Yedi Kat Semâ,

                                                            Melek ve Cinlerin Yaratılışı

                                                            Âdem, Beşer ve İnsanın Yaratılışı,

                                                            Bezm-i Elest, Yaratılış ve Evrim…

                                                            gibi konularda İslamî literatürdeki zengin bilgi birikimini ve bunun değerlendirmesini bulacaksınız.